| قواعد حاکم بر محیط زیست از منظر حقوق مخاصمه دریایی |
| کد مقاله : 1078-ICNH |
| نویسندگان: |
|
بهزاد سیفی * عضو هیئت علمی دانشگاه علوم دریایی امام خمینی ره |
| چکیده مقاله: |
| سابقه و هدف: جنگ بیشتر از سایر مخاطرات برای محیط زیست دریایی مخاطره‌انگیز است. جنگ نفتکش‌ها، جنگ خلیج اول و دوم فارس، نمونه‌ای از جنگ‌هایی هستند که منجربه آلودگی محیط زیست غیرقابل جبران شدند. در حالی‌که حقوق مخاصمات مسلحانه در این حوزه معمولا با توسعه تدریجی حقوق بین‌الملل همسو نبوده است، و همین اندک قواعد نیز توجه بسیار اندکی به حقوق مخاصمات مسلحانه در دریا و محیط زیست داشته‌اند. هدف از این مختصر، بررسی اسناد مربوط به حقوق مخاصمات مسلحانه در مورد حمایت از محیط زیست و بررسی سایر اسناد مربوط محیط زیست به‌ویژه محیط زیست دریایی و قواعد حاکم بر آن می-باشد. مواد و روش‌ها: روش تحقیقی نوشتار حاضر، روش توصیفی تحلیلی است. منظور از این روش این است که ضمن بیان خصوصیات یک موقعیّت در صدد است تا با جمع‌آوری داده‌ها در بیان بررسی وضع موجود به ارزیابی آن بپردازد. روش جمع‌آوری اطلاعات روش کتابخانه‌ای است. با رجوع به منابع از طریق کتب، نشریات ادواری و اینترنت به داده‌های تحقیق دست می‌یابیم. یافته‌ها: یافته‌های تحقیق حاکی از آن است، آسیب‌های زیست محیطی دریایی ناشی از جنگ می‌تواند در اثر باد، امواج، جزر و مد و تأثیر آنها در پخش آثار مخرب ناشی از جنگ و ماهیت پیچیده اکوسیستم‌های دریایی، بسیار گسترش یابد و برآورد اثرات زیست محیطی، چنین عملیات‌های دریایی را بسیار دشوار می‌کند. بنابراین، تعیین ارزش ذاتی ویژگی‌های قابل توجهی از محیط زیست (مانند، رودخانه‌های تمیز، صخره‌های مرجانی، یا تخم‌ریزی ماهی) بحث برانگیز است. قضاوت در مورد چنین مسائلی مسلما مستلزم توازن طیف وسیعی از ملاحظات پیچیده خواهد بود. بنابراین ضرورت تدوین اسناد جدید در مورد وضعیت محیط زیست دریایی در زمان جنگ دریایی توسط جامعه بین‌المللی بیش از بیش نمایان می‌باشد. علاوه‌براین رعایت حقوق بین‌الملل بشردوستانه و اصول بنیادین آن می‌تواند مبنای مناسبی برای جلوگیری از آسیب گسترده به محیط زیست باشد. نتیجه‌گیری: علیرغم اینکه معاهده‌ای که به صورت مستقیم حمایت از محیط زیست دریایی را در زمان جنگ تحت قاعده درآورد، وجود ندارد، اما بسیاری از معاهدات به صورت غیرمستقیم و بسیاری از قواعدی که ماهیت حقوق بین‌الملل عرفی دارند، بر حمایت از محیط زیست دریایی در زمان جنگ قابلیت اعمال دارند. از این‌رو، معاهدات مربوط به حمایت از محیط زیست شامل کنوانسیون‌های چهارگانه ژنو 1949، پروتکل‌های الحاقی اول 1977، کنوانسیون انمند 1976، و تعدادی دیگر از کنوانسیون‌ها و پروتکل‌های تخصصی مرتبط با جنگ‌افزارها می‌باشند. همچنین، حمایت از محیط زیست در زمان مخاصمه مسلحانه به‌عنوان یک قاعده عرفی تلقی می‌شود. که دیوان بین‌المللی دادگستری در قضایای متعددی، از جمله در نظریه مشورتی راجع به تهدید یا استفاده از سلاح‌های هسته‌ای، بر ماهیت عرفی بودن قاعده «ممنوعیت استفاده‌ی زیانبار از سرزمین» مهر تأیید زد. |
| کلیدواژه ها: |
| واژه‌گان کلیدی: محیط زیست، جنگ دریایی، حقوق مخاصمه مسلحانه، سان‌رمو. |
| وضعیت : چکیده برای ارائه به صورت پوستر پذیرفته شده است |